Blog

Καθώς διανύουμε τη φθινοπωρινή περίοδο και εν συνεχεία οδεύουμε προς τη χειμερινή, τείνουν να κάνουν την εμφάνισή τους μια σειρά από «εποχιακές» ιώσεις, όπως είναι η γρίπη, το κρυολόγημα και το συνάχι.

Αυτό συμβαίνει διότι με την πτώση της θερμοκρασίας δημιουργούνται συνθήκες που είναι ιδανικές για την εξάπλωση των ιών, πολλοί από τους οποίους κάνουν την εμφάνισή τους πιο συχνά κατά τις περιόδους κρύου ή υγρασίας. Από την μία οι χώροι όπου πολλοί συνωστίζονται και έρχονται σε κοντινή επαφή μεταξύ τους (π.χ. σε σχολεία ή στα μέσα μεταφοράς), κλείνουν και δεν αερίζονται, γεγονός που ευνοεί τη μετάδοση, ενώ από την άλλη οι ίδιες οι άμυνες του οργανισμού με το ψύχος μεταβάλλονται. Ειδικά στο τελευταίο, η έλλειψη ύπνου και η κακή διατροφή λειτουργούν ως επιβαρυντικός παράγοντας, καθώς έχουν συσχετισθεί με υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης της λοίμωξης.

Η μετάδοση των ιώσεων γίνεται με την εισπνοή σταγονιδίων από το βήχα και το φτάρνισμα μολυσμένων ατόμων, καθώς και από την άμεση επαφή μέσω χεριών ή αντικειμένων που πρόσφατα έχουν μολυνθεί από εκκρίσεις της μύτης ή του φάρυγγα ασθενών.

Συμπτώματα

Τα περισσότερα συμπτώματα είναι άτυπα και γενικά αφορούν το αναπνευστικό σύστημα. Σε αυτά περιλαμβάνονται ο βήχας (ξηρός ή με εκκρίσεις), ο πονόλαιμος, η καταρροή, η αλλαγή φωνής, η κούραση, οι μυϊκοί πόνοι, ο πονοκέφαλος και ο πυρετός.

Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων τα συμπτώματα υποχωρούν σε λίγες ημέρες, ωστόσο η ανάρρωση δε σημαίνει ότι κάποιος δε θα αρρωστήσει ξανά μέσα στην ίδια περίοδο. Αυτό ισχύει κυρίως για το κοινό κρυολόγημα, το οποίο δεν είναι μια αρρώστια που οφείλεται σε μία και μοναδική αιτία, αλλά σε μια σειρά φλεγμονών που έχουν να κάνουν με εκατοντάδες διαφορετικούς ιούς.

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση των ιώσεων περιλαμβάνει μέτρα όπως:

– Επαρκής ξεκούραση
– Λήψη υγρών για τη διατήρηση της ενυδάτωσης
– Διατροφή με φρούτα, λαχανικά και χυμούς
– Διακοπή του καπνίσματος
– Παροχή ανακούφισης από τον πόνο, τον πυρετό, κ.λπ.

Τα μέτρα αυτά λειτουργούν υποβοηθητικά για τον οργανισμό προκειμένου το ανοσοποιητικό σύστημα να μπορέσει να δράσει και να απομονώσει το αίτιο.

Σε ό,τι αφορά τη φαρμακευτική αγωγή είναι σημαντικό πρώτα να γίνεται κλινική εξέταση του ατόμου, διότι η κατάστασή του μπορεί να επιβάλλει θεραπεία πέραν των φαρμάκων που περιορίζουν τα συμπτώματα (π.χ. αντιβηχικά ή αντιπυρετικά), όπως στην περίπτωση της ιγμορίτιδας, της πνευμονίας, κ.λπ.

Σημαντικό είναι επίσης να μην λαμβάνονται αντιβιοτικά χωρίς τη συμβουλή ειδικού, διότι τα φάρμακα αυτά είναι φτιαγμένα να σκοτώνουν μικρόβια και όχι ιούς. Η χορήγησή τους ούτε αλλάζει την πορεία της ίωσης ούτε προφυλάσσει. Αντιθέτως κάνει ζημιά σκοτώνοντας τα φιλικά μικρόβια που έχουμε στον οργανισμό μας, τα οποία ανταγωνίζονται τα μικρόβια «εισβολείς» και μας προστατεύουν.

Πρόληψη

Η πρόληψη των ιογενών λοιμώξεων επιτυγχάνεται μόνο με την εμπόδιση της εξάπλωσής τους. Στα απαραίτητα μέτρα περιλαμβάνονται:

– Το πλύσιμο των χεριών, χωρίς όμως την καθημερινή χρήση αντισηπτικών σαπουνιών.
– Η κάλυψη του στόματος όταν κάποιος βήχει με τον αγκώνα ή με χαρτομάντιλο.
– Ο τακτικός αερισμός κλειστών χώρων και η αποφυγή των κλειστών ή μη καλά αεριζόμενων κατά την περίοδο έξαρσης των λοιμώξεων, ειδικά από άτομα υψηλού κινδύνου.
– Η καλή φυσική κατάσταση που επιτυγχάνεται με τη σωστή και ισορροπημένη διατροφή, με την ξεκούραση, καθώς και με την αποφυγή στρες, καπνίσματος και κατάχρησης αλκοόλ.
– Ο έγκαιρος αντιγριπικός εμβολιασμός, ειδικά για τις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα σύνολο μηχανισμών, που είναι υπεύθυνοι για την άμυνα του οργανισμού απέναντι σε τοξικούς παράγοντες. Αποτελείται από πολλά διαφορετικά όργανα και ιστούς, μεταξύ των οποίων ο μυελός των οστών και ο θύμος αδένας, όπου δημιουργούνται και αναπτύσσονται τα ειδικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Η σωστή του λειτουργία είναι σημαντική για τη μακροζωία και την αποτροπή εμφάνισης επικίνδυνων νοσημάτων.

Το πόσο καλά όμως μπορεί να μας προστατέψει από μικρόβια και ιούς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων ο τρόπος ζωής. Το στρες, η έλλειψη σωματικής άσκησης, η ελάχιστη ξεκούραση με ύπνο, η κακή διατροφή που δεν προσφέρει τα απαραίτητα για τον οργανισμό, το κάπνισμα, αλλά και η κοινωνική απομόνωση που επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογία μπορούν να αποδυναμώσουν τις άμυνες του σώματος.

Χρόνιο στρες

Το χρόνιο στρες καθιστά τον οργανισμό πιο ευάλωτο σε ασθένειες –από το κρύωμα έως τις σοβαρές νόσους– διότι τον εκθέτει σε ένα σταθερό ρεύμα ορμονών (π.χ. κορτιζόλη και αδρεναλίνη) που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό. Η μείωση του στρες χαμηλώνει τα επίπεδα ορμόνης που παράγει και βοηθά στο να κοιμόμαστε καλύτερα, κάτι που βελτιώνει και τις άμυνες του οργανισμού. Η απαλλαγή από το άγχος δεν είναι πάντα εύκολη, ωστόσο είναι εφικτός ο έλεγχος του μέσω διαφόρων τρόπων όπως η επιβράδυνση των καθημερινών ρυθμών, η σύνδεση με άλλους ανθρώπους ή ακόμη και ο διαλογισμός.

Σωματική άσκηση

Η σωματική άσκηση μπορεί να συμβάλλει στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς ενισχύει ορισμένες χημικές ουσίες του οργανισμού που συμβάλλουν στη γενικότερη ευεξία του σώματος και στον καλύτερο ύπνο. Η μέτρια άσκηση, όπως ένας καθημερινός περίπατος μισής ώρας μπορεί να βοηθήσει το ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμήσει μια ενδεχόμενη λοίμωξη.

Διατροφή

Όσον αφορά τη διατροφή, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι δεν υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα τρόφιμα που να δρουν μεμονωμένα, αλλά επενεργούν συνολικά στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής. Σε γενικές γραμμές είναι καλύτερο να προτιμώνται τρόφιμα που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά αντί εκείνων με υψηλή θερμιδική αξία.

Στις τροφές που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα περιλαμβάνονται γενικότερα τα ψάρια, διότι περιέχουν τα χρήσιμα για τον οργανισμό ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία αυξάνουν και τη δραστηριότητα των λευκών αιμοσφαιρίων.

Άλλα χρήσιμα στοιχεία είναι τα μονοακόρεστα λίπη, όπως το ελαιόλαδο και το φύτρο σιταριού, οι ζωικές πρωτεΐνες (κοτόπουλο, κόκκινο κρέας), τα φρούτα και τα λαχανικά διότι είναι πλούσια σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και φολικό οξύ, το σκόρδο διότι περιέχει μια ουσία που καταπολεμά τα μικρόβια και τους μύκητες, καθώς και το γιαούρτι γιατί βοηθά στη διατήρηση του βλεννογόνου του εντέρου σε καλή κατάσταση, το οποίο αποτελεί μια βασική γραμμή άμυνας του οργανισμού κατά των παθογόνων μικροοργανισμών. Επίσης, οι ξηροί καρποί αποτελούν ένα ωφέλιμο για την υγεία σνακ, καθώς περιέχουν βιταμίνη Ε.

Κάπνισμα

Το κάπνισμα, τέλος, λόγω της αύξησης του διοξειδίου του άνθρακα και της πτώσης του οξυγόνου του αίματος που προκαλεί, επιδεινώνει περαιτέρω την κατάσταση όταν υπάρχει διαταραχή του ανοσοποιητικού. Μελέτες έχουν αναδείξει σε καπνιστές σημαντική δυσλειτουργία των λευκών αιμοσφαιρίων.

Ο κατάλογος των νοσημάτων που προκαλούν ή μπορούν να προκληθούν από αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα είναι μακρύς και οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση. Είναι συνεπώς σημαντικό να γνωρίζουμε τους παράγοντες που μπορούμε να ελέγξουμε για να αποφύγουμε τις αρνητικές για την υγεία μας επιπτώσεις.

Κάθε χρόνο, με το πέρας του καλοκαιριού και με την έναρξη του φθινοπώρου, τείνουν συχνά να παρουσιάζονται ανά το ευρύ κοινό μια σειρά από συγκεκριμένες παθήσεις.

Πολλοί αναφέρουν ότι εμφανίζουν συμπτώματα όπως παρατεινόμενη κόπωση, πυρετό, διάρροια, αϋπνία ή και εξανθήματα στο δέρμα. Αυτά στην πλειονότητα των περιπτώσεων μπορεί να αποτελούν αμιγώς ψυχοσωματικές εκδηλώσεις που οφείλονται στην ρουτίνα της καθημερινότητας και στο στρες που την συνοδεύει.

Από την άλλη όμως μπορεί να οφείλονται σε παθογόνους παράγοντες που έδρασαν κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών και εκδηλώνονται μερικές μέρες ή εβδομάδες αργότερα. Οι παθογόνοι αυτοί παράγοντες σχετίζονται μεταξύ άλλων με κακές συνθήκες υγιεινής ή διατροφής κατά τις διακοπές, με επαφή με ζώα ή έντομα, καθώς και με ανεπαρκές ιστορικό εμβολιασμών, ενώ ιδιαίτερη σημασία έχει ο τόπος του ταξιδιού, το αν γίνεται σε οργανωμένο ή όχι κάμπινγκ και για πόσο διάστημα.

Ατονία

Η ατονία ή αδυναμία αποτελεί μια κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από έλλειψη ενέργειας. Το άτομο που νιώθει ατονία δυσκολεύεται να κάνει δραστηριότητες που απαιτούν μυϊκή προσπάθεια, ή όταν τις κάνει κουράζεται πολύ γρήγορα και εξαντλείται, ενώ ακόμη μπορεί να δυσκολεύεται να εκτελέσει πνευματικές δραστηριότητες της καθημερινότητας που προϋποθέτουν ψυχική συγκέντρωση.

Στους παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε αυτήν συγκαταλέγονται οι κακές διατροφικές συνήθειες κατά τις διακοπές, όπως η τυποποιημένη διατροφή που είναι πτωχή σε βιταμίνες και χρήσιμα ιχνοστοιχεία. Κατά την επάνοδο οι αυξημένες απαιτήσεις της καθημερινότητας σε συνδυασμό με ένα κακό διατροφικό προφίλ έχει ως συνέπεια την εμφάνιση παρατεινόμενης κόπωσης και ατονίας.

Στο σημείο αυτό μπορεί να απαιτηθεί ενίσχυση του οργανισμού με εξατομικευμένα διατροφικά προγράμματα ή ενισχυτικά φαρμακευτικά σκευάσματα.

Πυρετός

Τα αίτια του πυρετού που συνδέονται με τα ταξίδια συνιστούν έναν μακρύ κατάλογο. Ο πυρετός μπορεί να προκληθεί από λοιμώξεις που έχουν απόλυτη σχέση με τον τόπο του ταξιδιού και το ιστορικό των εμβολιασμών, ενώ μπορούν να επιβαρύνουν σημαντικά την υγεία. Η ηπατίτιδα, οι ρικετσιώσεις, η βακτηριδιακή εντερίτιδα και το AIDS είναι μερικές από τις νόσους που εντάσσονται στην λίστα. Είναι συνεπώς απαραίτητο να απορρίψει ένας ειδικός τους ενδεχόμενους κινδύνους.

Αϋπνία

Η αϋπνία χαρακτηρίζεται ιατρικώς ως η έλλειψη επαρκούς ύπνου. Εκδηλώνεται με δυσχέρεια επέλευσής του ύπνου, με νυχτερινές αφυπνίσεις, με πολύ πρωινό ξύπνημα καθώς και με φαινόμενα ανεπαρκούς ξεκούρασης παρά τη διάρκειά του, όπως υπνηλία και κόπωση.

Η αλλαγή του περιβάλλοντος, η αύξηση της κατανάλωσης καφέ, η επιστροφή στην ρουτίνα της καθημερινότητας και η αιφνίδια αλλαγή συνηθειών είναι παράγοντες με δυσμενή επίδραση στον κύκλο ύπνου και αφύπνισης.

Η αποφυγή στέρησης ύπνου κατά τις μέρες που προηγούνται του ταξιδιού, ο ύπνος μικρής διάρκειας το απόγευμα πριν το πολύωρο ταξίδι, η σταθερότητα στις ώρες κατάκλισης και αφύπνισης, η αποφυγή κατάχρησης αλκοόλ, καφέ και τοξικών ουσιών καθώς και ειδική διατροφή και φάρμακα βοηθούν στην περίπτωση της αϋπνίας.

Εξανθήματα

Τα εξανθήματα είναι ιδιαίτερα συχνά μετά τις διακοπές και μπορεί να οφείλονται τόσο σε απλές αντιδράσεις υπερευαισθησίας και τσιμπήματα εντόμων όσο και σε σοβαρότερες μεταναστευτικές παθήσεις και λοιμώξεις.

Διάρροια

Η διάρροια που εμφανίζεται μετά τις διακοπές συνήθως οφείλεται σε κάποια λοίμωξη, σε δυσανεξία στην λακτόζη ή στο σύνδρομο υπερευαισθησίας του εντέρου. Η ιατρική αξιολόγηση είναι απαραίτητη όταν το σύμπτωμα δεν αποκαθίσταται ταχέως, δεν ανταποκρίνεται σε απλούς διατροφικούς χειρισμούς ή συνοδεύεται από σοβαρές εκδηλώσεις όπως πυρετό, πτώση της πίεσης και εμετούς.

Μεταβολικές διαταραχές

Είναι γεγονός ότι πολλοί κατά τις θερινές διακοπές ακολουθούν μια κακής ποιότητας διατροφή και αυξάνουν την πρόσληψη αλκοόλ και τα νυχτερινά γεύματα με αποτέλεσμα να προκαλούν μια αύξηση του βάρους.

Η άμεση απώλεια των κιλών όμως που πλεονάζουν είναι σημαντική, διότι το πλεονάζον βάρος που παγιώνεται σε βάθος χρόνου είναι πιο δύσκολο να χαθεί, ενώ σε πολλές περιπτώσεις αυτό συνοδεύεται με βλαπτικές μεταβολικές διαταραχές όπως είναι η αύξηση του σακχάρου του αίματος, της χοληστερόλης, της αρτηριακής πίεσης και του ουρικού οξέως.

Στις περιπτώσεις αυτές συνίστανται εξατομικευμένα ιατρικά διατροφικά προγράμματα σε συνδυασμό με ορισμένα φαρμακευτικά σκευάσματα, τα οποία κάποιες φορές είναι αναγκαία.

Σκοπός είναι η αποκατάσταση των οργανικών παρεκτροπών και η ανάκτηση της μεταβολικής ισορροπίας του οργανισμού.

People photo created by jcomp – www.freepik.com