Blog

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση που εμφανίζεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη ή όταν ο οργανισμός δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την παραγόμενη ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που επιτρέπει στα κύτταρα να πάρουν το σάκχαρο από το αίμα και να το χρησιμοποιήσουν ως πηγή ενέργειας.

Θεωρείται ένα από τα πιο σοβαρά χρόνια νοσήματα στην Ευρώπη, ενώ στις ΗΠΑ χαρακτηρίστηκε το πιο επικίνδυνο μαζί με την υπέρταση και τη στεφανιαία νόσο. Στη χώρα μας οι τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι τα ποσοστά του διαβήτη αγγίζουν το 9%-9,5%.

Ο λόγος όμως για τον οποίο είναι σημαντική η ενημέρωση σχετικά με τη νόσο δεν είναι μόνο η επιδημική τάση ανάπτυξής της αλλά και οι σοβαρές χρόνιες επιπλοκές από τις οποίες συνοδεύεται. Ο διαβήτης αποτελεί το πρώτο αίτιο νεφρικής ανεπάρκειας που χρήζει αιμοκάθαρσης, καθώς και το πρώτο αίτιο της τύφλωσης των ενηλίκων, του εμφράγματος και του εγκεφαλικού επεισοδίου, του ακρωτηριασμού των κάτω άκρων και της στυτικής δυσλειτουργίας.

Η έγκαιρη διάγνωση και ρύθμιση του διαβήτη μπορεί να προλάβει την εκδήλωση επιπλοκών.

Τι συμπτώματα προκαλεί

Ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και κυρίως από τον τύπο του διαβήτη. Γενικά ο τύπος 1 είναι αυτός που είναι πιθανότερο να εκδηλωθεί ξαφνικά – και σε μικρότερη ηλικία – με τα θορυβώδη συμπτώματα της οξείας επιπλοκής του, της διαβητικής κετοξέωσης, ενώ ο τύπος 2 συνήθως ακολουθεί πιο «ύπουλη» πορεία ή μπορεί να είναι ακόμα και τελείως ασυμπτωματικός.

Πάντως συμπτώματα που μπορεί να υπάρχουν και θεωρούνται κλασικά για κάθε τύπο διαβήτη είναι:

– Συχνοουρία – Πολυουρία
– Απώλεια Βάρους
– Αδυναμία / Καταβολή
– Πολυδιψία – Πολυφαγία
– Έλλειψη ενδιαφέροντος και συγκέντρωσης
– Εμετοί και στομαχικός πόνο
– Μουδιάσματα στα άκρα
– Πληγές που αργούν να επουλωθούν
– Θολή όραση
– Συχνές λοιμώξεις

Πρόληψη

Το πρώτο βήμα για την πρόληψη είναι να γνωρίζουμε τι κίνδυνο έχουμε να αναπτύξουμε διαβήτη. Στους παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης προδιαβήτη ή διαβήτη τύπου 2 περιλαμβάνονται:

– Οι τιμές γλυκόζης αίματος εκτός των κανονικών ορίων
– Η ηλικία άνω των 45 ετών
– Το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη ανεξάρτητα από την ηλικία
– Το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία
– Η καθιστική ζωή σε συνδυασμό με τη σπάνια σωματική άσκηση
– Η υψηλή αρτηριακή πίεση
– Τα χαμηλά επίπεδα «καλής» (HDL) χοληστερόλης στο αίμα
– Τα υψηλά τριγλυκερίδια αίματος
– Ο διαβήτης κατά την εγκυμοσύνη
– Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
– Το ιστορικό με παθήσεις της καρδιάς, του εγκεφάλου ή των κάτω μελών
– Ορισμένες δερματικές παθήσεις όπως η μελανίζουσα ακάνθωση

Τέλος, στην κατηγορία εντάσσονται τα άτομα που ανήκουν σε εθνικές ομάδες υψηλού κινδύνου όπως Λατινοαμερικάνοι, Ισπανικής προέλευσης, Αφρικανοαμερικανοί, Ινδιάνοι της Αμερικής, ιθαγενείς της Αλάσκας και Αμερικανοασιάτες.

Σαφώς υπάρχουν παράγοντες για τους οποίους δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι ώστε να προλάβουμε τη νόσο, γεγονός το οποίο ισχύει κατά βάση στην περίπτωση του διαβήτη τύπου 1. Η γνώση όμως των παραπάνω σε συνδυασμό με τη λήψη ορισμένων μέτρων, όπως ο προληπτικός έλεγχος και η υιοθέτηση ενός υγιέστερου τρόπου ζωής μπορούν να βοηθήσουν σε αυτή την κατεύθυνση.

Η γρίπη είναι μια οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από διάφορους ιούς, οι οποίοι εισβάλλουν στον οργανισμό μας με την εισπνοή σταγονιδίων που εκπέμπονται με την ομιλία, τον βήχα ή το φτέρνισμα των νοσούντων.

Μεταδίδεται πολύ εύκολα από άτομο σε άτομο και μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως και πολύ σοβαρή νόσηση, προσβάλλοντας το ανώτερο ή και το κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος (μύτη, φάρυγγας, λάρυγγας, βρόγχοι). Παράγοντες όπως ο ψυχρός καιρός και η συγκέντρωση πολλών ατόμων σε κλειστούς χώρους αυξάνουν τη μετάδοση της.

Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι την ξεπερνούν χωρίς να παρουσιάσουν επιπλοκές, ορισμένοι όμως, όπως άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές από τη γρίπη.

Σε αυτές τις ομάδες ανήκουν και οι άνθρωποι με σακχαρώδη διαβήτη. Η λοίμωξη από τους ιούς της, όπως και από πολλούς άλλους ιούς, δημιουργεί έντονο στρες στο σώμα, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της γρίπης συνήθως ξεκινούν απότομα και περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό, έντονη κόπωση, καταρροή, πονόλαιμο, βήχα (συνήθως ξηρό), πόνους των μυών και των αρθρώσεων και πονοκέφαλο. Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα από το γαστρεντερικό, όπως ναυτία, εμέτους, διάρροια, τα οποία στους ενήλικες είναι πιο σπάνια.

Ξεκινούν από 1 έως 4 ημέρες μετά την προσβολή από τον ιό και διαρκούν από 2 έως 7 ημέρες. Ο βήχας όμως μπορεί να επιμένει για αρκετό χρονικό διάστημα.

Πώς μπορείτε να ξέρετε ότι έχετε γρίπη

Μπορεί να έχετε γρίπη εάν παρουσιάσετε ξαφνικά πυρετό, συμπτώματα από το αναπνευστικό (καταρροή, βήχα), έντονους μυϊκούς πόνους και αυτό συμβαίνει τους χειμερινούς μήνες, κυρίως από τον Δεκέμβριο έως το Μάρτιο. Βέβαια μπορεί να πάθετε γρίπη οποιαδήποτε άλλη εποχή του χρόνου, αυτό όμως είναι πιο σπάνιο.

Πότε να επικοινωνήσετε με γιατρό

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα για τα οποία θα πρέπει άμεσα να επικοινωνήσετε με έναν γιατρό. Σε αυτά περιλαμβάνονται:

• ο υψηλός και παρατεινόμενος πυρετός,
• η δύσπνοια,
• ο πόνος ή αίσθημα πίεσης στο στήθος,
• τα λιποθυμικά επεισόδια,
• η περίεργη υπνηλία και η σύγχυση,
• οι πολλοί ή παρατεινόμενοι έμετοι,
• και η ύπαρξη πύον στις αμυγδαλές με υψηλό πυρετό που δεν υποχωρεί εύκολα.

Σε ό,τι αφορά τον διαβήτη είναι σημαντικό να επικοινωνήσετε με τον ειδικό όταν οι τιμές του σακχάρου, παρά τις προσπάθειες, παραμένουν περισσότερο από 2-3 ημέρες μεγαλύτερες 200mg/dl. Τέλος, θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική συμβουλή όταν εκδηλώνονται συμπτώματα από τον διαβήτη όπως πολυουρία – πολυδιψία και έντονη κόπωση.

Τι πρέπει να κάνετε εάν αρρωστήσετε

Η τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής είναι ένας αρκετά αποτελεσματικός τρόπος για να προστατευτούμε από την γρίπη. Για το λόγο αυτό:

1. αποφύγετε στενή επαφή με άλλα άτομα,
2. αποφύγετε να έρχεστε σε επαφή με άτομα που είναι άρρωστα,
3. κρατήστε απόσταση από τους άλλους όταν είστε εσείς άρρωστοι για να τους προφυλάξετε και να μην αρρωστήσουν,
4. μείνετε στο σπίτι σας όταν είστε άρρωστοι,
5. καλύψτε με χαρτομάντιλο το στόμα και τη μύτη σας όταν βήχετε ή φταρνίζεστε,
6. πλένετε συχνά τα χέρια σας για να μειωθεί η διασπορά των ιών
7. και αποφύγετε να πιάνετε τα μάτια σας, τη μύτη σας ή το στόμα σας.

Αντιμετώπιση

Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες ιώσεις, έτσι και η γρίπη συνήθως «κάνει τον κύκλο της». Χρειάζεται ξεκούραση, πολλά υγρά και αποφυγή του καπνίσματος.

Σε ό,τι αφορά τη λήψη φαρμάκων είναι σημαντικό να συμβουλεύεστε έναν ειδικό πριν από τη λήψη. Τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία θέση στην θεραπεία της γρίπης διότι δεν καταπολεμούν τους ιούς.

Όσοι άνθρωποι θεραπεύονται με ινσουλίνη πρέπει να μετρούν το σάκχαρο τους κάθε 3-4 ώρες, ιδίως αν έχουν υψηλό πυρετό. Θα πρέπει να προσπαθούν να διατηρούν το σάκχαρο τους σε τιμές μικρότερες του 200 η καλύτερα του 180mg/dl, αλλά και να αποφεύγουν τις υπογλυκαιμίες.

Όσοι θεραπεύονται με δισκία είναι χρήσιμο να παρακολουθούν τα μεταγευματικά τους επίπεδα σακχάρου (2 ώρες μετά τα κύρια γεύματα), τα οποία θα πρέπει να είναι μικρότερα του 180mg/dl. Σημαντικό είναι επίσης, παρά την πιθανή ανορεξία, να μην παραλείπονται γεύματα και άφθονη λήψη πάσης φύσεως υγρών (με προσοχή για όσα ανεβάζουν το σάκχαρο).

People photo created by freepik – www.freepik.com

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα χρόνιο μεταβολικό νόσημα το οποίο χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές γλυκόζης στο αίμα (το απλό σάκχαρο που δίνει ενέργεια στα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού). Αναπτύσσεται όταν ο οργανισμός δεν παράγει ή δεν χρησιμοποιεί αποτελεσματικά μια ορμόνη που ονομάζεται ινσουλίνη, η οποία βοηθά στην απομάκρυνση του πλεονάσματος γλυκόζης από το αίμα.

Η διαχείριση της νόσου είναι πολύπλοκη και εξαρτάται από τη ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα, τα οποία μπορούν να επηρεαστούν από πολλούς παράγοντες. Οποιαδήποτε αρρώστια (πυρετός, διάρροιες, εμετοί) ακόμα και το απλό κρυολόγημα μπορεί να προκαλέσει αύξηση του σακχάρου στο αίμα. Αυτό συμβαίνει γιατί σε κάθε οξεία κατάσταση παράγονται στον οργανισμό ορμόνες, που εμποδίζουν τη δράση της ινσουλίνης.

Οι καταστάσεις αυτές μπορούν να οδηγήσουν σε κετοξέωση (απότομη απορρύθμιση του σακχάρου και συσσώρευση στον οργανισμό κετονικών) και υπερωσμωτική κατάσταση (αύξηση των επιπέδων σακχάρου, πολυουρία και αφυδάτωση).

Η λοίμωξη οποιασδήποτε αιτιολογίας απορρυθμίζει το σάκχαρο ακόμα και πριν την εμφάνισή της. Όταν υπάρχει πυρετός πάνω από 38 βαθμούς, οι ημερήσιες ανάγκες σε ινσουλίνη είναι δυνατόν να αυξηθούν μέχρι και 50%. Οι συνηθέστερες λοιμώξεις στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη είναι:

– Αναπνευστικές λοιμώξεις
– Λοιμώξεις γεννητικών οργάνων
– Λοιμώξεις δέρματος και μαλακών μορίων
– Λοιμώξεις κάτω άκρων (διαβητικό πόδι)
– Μυκητιασικές λοιμώξεις
– Ουρολοιμώξεις

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται η γαστρεντερίτιδα γιατί πιθανόν να υποκρύπτει διαβητική κετοξέωση. Αυτή εκδηλώνεται με εμετό, ανεβασμένο σάκχαρο και κετόνες στο αίμα ή στα ούρα.

Οδηγίες

Όταν το άτομο με διαβήτη αρρωσταίνει για οποιοδήποτε λόγο είναι σημαντικό να αντιμετωπίζεται άμεσα το υποκείμενο νόσημα, να κάνει τις μετρήσεις του σακχάρου σε συχνά χρονικά διαστήματα, να πίνει άφθονο νερό και να ξεκουράζεται.

Όσον αφορά τα ινσουλινοθεραπευόμενα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη θα πρέπει:

– Να γνωρίζουν ότι μπορεί να χρειαστεί να αυξήσουν τις δόσεις ινσουλίνης.
– Να κάνουν μετρήσεις σακχάρου τουλάχιστον 4 φορές την ημέρα.
– Να ελέγχουν τα ούρα για οξόνη ή το αίμα για κετόνες και σε περίπτωση υψηλών τιμών να επικοινωνούν αμέσως με τον γιατρό.
– Να κάνουν επιπλέον της συνηθισμένης δόσης, ταχείας δράσης ινσουλίνη (4-6 μονάδες κάθε 6 ώρες ή σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού) στην περίπτωση που το σάκχαρο είναι πάνω από 200 mg% και έχουν οξόνη στα ούρα.
– Να συνεχίζουν στη συνηθισμένη ποσότητα τροφής σε κανονικά χρονικά διαστήματα, ακόμα και σε υγρή μορφή (τσάι με ζάχαρη ή άλλα ροφήματα με ζάχαρη) σε περίπτωση που δεν μπορούνε να φάνε. Συνιστάται ιδιαίτερα η σούπα με αλάτι καθώς χρειάζεται για να αντικαταστήσει την απώλεια νερού από τους εμετούς και τη διάρροια ή τους ιδρώτες που δημιουργούνται όταν πέφτει ο υψηλός πυρετός.

Όσο για τα άτομα με διαβήτη που θεραπεύονται με δισκία ή μόνο δίαιτα χρειάζεται:

– Να πίνουν πολλά υγρά για να αποφύγουν την αφυδάτωση.
– Να ελέγχουν συχνά το σάκχαρο κατά τη διάρκεια του 24ώρου.
– Να συνεχίσουν την ίδια αγωγή αν το σάκχαρο είναι κάτω από 300 mg%.
– Αν το σάκχαρο είναι πάνω από 300 mg% και υπάρχουν συμπτώματα δίψας, πολυουρίας, αδυναμίας, πρέπει να επικοινωνήσουν με τον γιατρό τους διότι μπορεί να χρειαστούν χορήγηση υγρών και ινσουλίνης ενδοφλεβίως για λίγες μέρες.

Water photo created by freepik – www.freepik.com

Ένας ασθενής με οποιοδήποτε τύπο διαβήτη χρειάζεται σε συχνή βάση να μετράει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα του, προκειμένου να τα διατηρήσει σε επίπεδα κοντά στο φυσιολογικό και να αποφύγει τις επιπλοκές της νόσου.

Υπάρχουν όμως ορισμένες κακές συνήθειες που μπορεί να αλλοιώσουν τη μέτρηση στο σπίτι. Οι ταινίες της μέτρησης είναι στην πραγματικότητα μικρά πλαστικά ιατρικά εργαστήρια, τα οποία πρέπει να χρησιμοποιούνται με καθαρά χέρια, καθώς οτιδήποτε υπάρχει πάνω τους μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα.

Αν για παράδειγμα κάποιος έχει ζάχαρη στο δάκτυλό του, αυτή μπορεί να μολύνει το δείγμα του αίματος και η τιμή του σακχάρου να βγει υψηλότερη από το πραγματικό.

Συνεπώς οι ασθενείς θα πρέπει να φροντίσουν να πλένουν πολύ καλά τα χέρια τους με σαπούνι και νερό πριν κάνουν τη μέτρηση, καθώς και να τα στεγνώνουν καλά, διότι η υγρασία στο δάκτυλο μπορεί να αραιώσει το δείγμα του αίματος και να οδηγήσει σε χαμηλότερη τιμή σακχάρου από την κανονική.

Η απολύμανση των χεριών είναι επίσης που χρειάζεται προσοχή. Όποιος χρησιμοποιεί οινόπνευμα ή απολυμαντικό χεριών δεν πρέπει να προχωρά στη μέτρηση αν δεν στεγνώσουν πρώτα εντελώς τα χέρια του. Το σκούπισμα με ένα καθαρό βαμβακερό ύφασμα έπειτα από την απολύμανση συμβάλλει στη μεγαλύτερη ασφάλεια.

Ακόμη, συνίσταται να γίνεται ποιοτικός έλεγχος σε κάθε καινούργιο κουτάκι ταινιών προκειμένου να βεβαιώνεται ότι λειτουργούν άριστα. Ο έλεγχος αυτός γίνεται με το ειδικό διάλυμα για τις ταινίες ως εξής: βάλτε την ταινία στον μετρητή σακχάρου σαν να επρόκειτο να κάνετε μέτρηση αίματος και σταλάξτε στην άκρη της μία ή δύο σταγόνες από το διάλυμα. Η μέτρηση στη συνέχεια θα πρέπει να βρίσκεται εντός των ορίων που αναγράφει η συσκευασία των ταινιών.

Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η φύλαξη των ταινιών. Θα πρέπει να αποθηκεύονται σε δροσερό και ξηρό χώρο και όχι στο φαρμακείο του μπάνιου ή στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου, καθώς η ζέστη, το κρύο και η υγρασία μπορεί να τους δημιουργήσουν προβλήματα.

Στην περίπτωση που ο ασθενής δει μια τιμή στο σάκχαρο που δεν συνάδει με το πως αισθάνεται, τότε θα πρέπει να επαναλάβει τη μέτρηση λίγα λεπτά αργότερα.

Τέλος, απαραίτητο είναι να μην χρησιμοποιούνται οι ταινίες μετά την ημερομηνία λήξεώς τους διότι το αποτέλεσμα ενδέχεται να είναι αλλοιωμένο.

photo credit: Philips Communications Philips diabetes self-care app with integrated virtual community via photopin (license)

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία χρόνια μεταβολική νόσος, η οποία παρουσιάζει επιδημικές τάσεις εξαιτίας του δυτικού τρόπου ζωής.

Είναι μία κατάσταση που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από τον ασθενή για τη διαχείριση της, καθώς η διατροφή και οι καθημερινές δραστηριότητες του επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τα επιθυμητά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.

Δικαιολογημένα λοιπόν πολλά άτομα τείνουν να εκφράζουν δισταγμούς να ταξιδέψουν, καθώς φοβούνται ότι η διαχείριση της υγείας τους θα είναι δύσκολη έξω από το σπίτι τους. Αυτό όμως είναι λάθος, καθώς εάν γίνει ένας προσεκτικός σχεδιασμός, ο διαβήτης ελέγχεται τόσο στο ταξίδι όσο και στον τόπο προορισμού το ίδιο εύκολα όπως και στο σπίτι.

Για την απαραίτητη προετοιμασία το άτομο είναι σημαντικό να έχει υπόψη του τα εξής:

1. Να προγραμματίσει το ταξίδι όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα.
2. Να κάνει τακτικό έλεγχο σακχάρου αίματος, ώστε να ξεκινήσει το ταξίδι με καλή ρύθμιση.
3. Να συμβουλευτεί τον γιατρό του αν ταξιδέψει σε χώρες με μεγάλη διαφορά ώρας (π.χ. υπερατλαντικά), για τον σχεδιασμό των δόσεων της ινσουλίνης. Να έχει μαζί του πάντα μια βεβαίωση ότι είναι άτομο με σακχαρώδη διαβήτη και ότι χρησιμοποιεί ινσουλίνη για την αντιμετώπισή του.
4. Να είναι εφοδιασμένο με όλη την ποσότητα ινσουλίνης ή δισκίων και με σύριγγες ή στυλό και βελόνες που θα χρειαστούν στη διάρκεια του ταξιδιού. Αν δεν είναι αυτό δυνατό, τότε θα πρέπει να ζητήσει από τον γιατρό του συνταγή όπου να αναφέρεται η χημική ονομασία των δισκίων ή της ινσουλίνης.
5. Εάν ταξιδεύει αεροπορικά, είναι σημαντικό να ενημερώσει την αεροπορική εταιρία για τις διαιτητικές ανάγκες του και τον χρόνο των γευμάτων του. Συνήθως υπάρχει η δυνατότητα χορήγησης ειδικών γευμάτων στον κατάλληλο χρόνο.

Μεταφορά της ινσουλίνης

Για τη μεταφορά της ινσουλίνης ο ασθενής θα πρέπει:

α) Να ετοιμάσει έγκαιρα την ταξιδιωτική του τσάντα και να μην την τοποθετήσει σε σημείο όπου για ώρες δεν θα μπορεί να έχει πρόσβαση. Στην τσάντα του μπορεί να τοποθετήσει όλη την ινσουλίνη που θα χρειαστεί για τη διάρκεια του ταξιδιού.
β) Να έχει μαζί του ένα πακέτο με τροφές ή χυμούς φρούτων που περιέχουν σάκχαρο για την αντιμετώπιση τυχόν υπογλυκαιμιών. Επειδή μπορεί να υπάρξουν απρόβλεπτες καθυστερήσεις, είναι σημαντικό να έχει μαζί του και τροφές που χρησιμοποιεί στα ενδιάμεσα γεύματα, όπως π.χ. κράκερς, φρούτα κτλ.

Γενικές οδηγίες

Τέλος, σημαντικό είναι το άτομο να φροντίσει και για μερικές ακόμα λεπτομέρειες που θα βοηθήσουν στην απόλαυση του ταξιδιού:
– Να φροντίζει τα πόδια του, παίρνοντας ένα ζευγάρι μαλακά παπούτσια, καθώς σε ορισμένα ταξίδια μπορεί να προβλέπεται αρκετό περπάτημα.
– Να μην εγκαταλείπει τελείως το πρόγραμμα άσκησης. Αν βρίσκεται σε αεροπλάνο ή τρένο για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι καλό να περπατά στους διαδρόμους κάθε 1-2 ώρες για μια μικρή άσκηση. Και αν ταξιδεύει με λεωφορείο, είναι καλό να αξιοποιεί τις στάσεις του για να κάνει μικρούς περιπάτους.
– Να μην ξεχνά να πίνει άφθονα υγρά.

Όταν φθάσει στον προορισμό του, είναι σημαντικό να μην ξεχάσει να προσαρμόσει τη λήψη τροφής και τη δόση της ινσουλίνης ανάλογα με τις δραστηριότητές του (π.χ. μείωση δόσης ινσουλίνης αν προβλέπεται μια κοπιαστική σωματικά μέρα), αλλά και να συζητήσει με τον γιατρό του τα προβλήματα του διαιτολογίου που τυχόν θα αντιμετωπίσει λόγω διαφορετικών συνηθειών διατροφής.

Photo by Artem Beliaikin from Pexels

Το διαβητικό πόδι είναι μια από τις πιο σοβαρές επιπλοκές που μπορεί να αντιμετωπίσει ένα άτομο με σακχαρώδη διαβήτη.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική ασθένεια, η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης. Αυτό συμβαίνει είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας, μιας ορμόνης που είναι απαραίτητη για να κρατήσει επίπεδα του σακχάρου στο αίμα υπό έλεγχο, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη. Το αποτέλεσμα είναι να επηρεάζονται πολλαπλά όργανα του σώματος και μακροχρόνια ο οργανισμός να εκτίθεται σε αυξημένο κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών, όπως το διαβητικό πόδι.

Οι νευρικές βλάβες που οφείλονται στον διαβήτη μπορεί να καταλήξουν σε περιφερική νευροπάθεια, η οποία πιθανώς να κάνει τα ποδιά λιγότερο ευαίσθητα στους ερεθισμούς και στον πόνο. Μπορεί ακόμη να εμποδιστεί η καλή κυκλοφορία του αίματος και η σωστή και σταθερή βάδιση, αλλά και να μειωθούν οι δυνάμεις του οργανισμού στην αντιμετώπιση των μολύνσεων εξαιτίας της νόσου.

Τα άτομα αυτά μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα πόνου, μουδιάσματος και βάρους στα κάτω άκρα – γεγονός που τα βάζει σε κίνδυνο για δημιουργία τραυμάτων που δεν μπορούν να επουλωθούν γρήγορα και έτσι μπορεί να δημιουργηθούν διαβητικά έλκη.

Προστασία στην παραλία

Για την προστασία των ποδιών ο ασθενής είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην περπατάει ποτέ ξυπόλυτος, ενώ ακόμη και στην παραλία θα πρέπει να φοράει τα παπούτσια και τις κάλτσες μέχρι να φτάσει στο χώρο που πρόκειται να καθίσει. Σημαντική είναι η επάλειψη της ραχιαίας επιφάνειας του ποδιού με αντιηλιακό, ενώ σε περίπτωση που η ακτή έχει βότσαλα ή αχινούς θα πρέπει να φοριούνται ειδικά παπούτσια, τα οποία να αφαιρούνται με την έξοδο από τη θάλασσα. Στη συνέχεια απαραίτητο είναι το καλό σκούπισμα των ποδιών και ο έλεγχος για τυχόν τραύματα.

Έλεγχος

Σε γενικές γραμμές τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη είναι απαραίτητο για την προστασία των ποδιών τους να μεριμνούν για τη φροντίδα τους σε καθημερινή βάση, ανεξάρτητα από την παρουσία ή μη ενδεχόμενων συμπτωμάτων. Την ένταση αυτού του ελέγχου θα πρέπει να αυξάνει η παρουσία ελαττωμένης αισθητικότητας (υπαισθησία), διαταραγμένης αισθητικότητας (παραισθησία), πληγών στα άκρα ή διαταραγμένης αρχιτεκτονικής των αρθρώσεων.

Θα πρέπει να δίνεται προσοχή για τον εντοπισμό σημείων ερυθρότητας, για ρωγμές-κοψίματα, για οίδημα ή για κάποια λοίμωξη. Σημαντικό είναι να συμπεριλαμβάνονται στον έλεγχο και η περιοχή ανάμεσα στα δάκτυλα, καθώς και οι πατούσες και οι παρονύχιες περιοχές. Ένας καθρέπτης ή και τα μέλη της οικογένειας μπορούν να βοηθούν για τα δύσκολα σημεία.

Περιποίηση

Στην περιποίηση των κάτω άκρων περιλαμβάνεται και το καθημερινό πλύσιμο με χλιαρό νερό και μαλακό σαπούνι. Η θερμοκρασία του νερού δεν πρέπει να ξεπερνά τους 32-34 βαθμούς Κελσίου, διότι εξαιτίας της διαβητικής νευροπάθειας η αίσθηση του θερμού μερικές φορές επηρεάζεται, οπότε θα πρέπει να χρησιμοποιείται θερμόμετρο ή ο αγκώνας για την αντίληψη της θερμοκρασίας του νερού. Στη συνέχεια θα πρέπει να ακολουθεί καλό στέγνωμα και ιδιαίτερα των μεσοδακτύλιων περιοχών.

Ξηρότητα

Για την αποφυγή ξηρότητας του δέρματος μπορούν να χρησιμοποιηθούν ενυδατικές κρέμες που μπορούν να επαλειφθούν στη ράχη του ποδιού και την πατούσα. Να αποφεύγεται όμως η επάλειψη ανάμεσα στα δάκτυλα για την πρόληψη εμφάνισης λοιμώξεων. Το ταλκ πάντως μπορεί να τοποθετηθεί στη μεσοδακτύλια περιοχή για να αποφευχθεί η ύγρανσή της.

Κόψιμο νυχιών

Όσον αφορά το κόψιμο των νυχιών, θα πρέπει να γίνεται προσεκτικά με τη βοήθεια νυχοκόπτη ενώ ακόμη θα πρέπει να ακολουθεί ελαφρό λιμάρισμα. Συνίσταται επίσης να μην κόβονται πολύ κοντά ή με γωνίες, διότι υπάρχει κίνδυνος να μεγαλώσουν μέσα στο δέρμα τραυματίζοντας το και δημιουργώντας πύλη εισόδου μικροβίων.

Τραυματισμοί

Οι ενδεχόμενοι τραυματισμοί των ποδιών μπορεί να είναι επικίνδυνοι. Για αυτό συνίσταται οι ασθενείς να μην κυκλοφορούν ποτέ ξυπόλυτοι, ακόμα και μέσα στο σπίτι. Πριν φορέσουν τα παπούτσια να ελέγχουν για παρουσία μικρών αντικειμένων (πετραδάκια-καρφιά).

Το μέγεθος των παπουτσιών θα πρέπει να είναι το ιδανικό για το πόδι, ενώ οι κάλτσες θα πρέπει καθημερινά να είναι καθαρές και ελαφρά πουδραρισμένες ώστε να μην ιδρώνει. Συνίσταται ακόμη να αποφεύγονται οι κάλτσες με σφικτές ραφές ή εκείνες που δεν αφήνουν το πόδι να αναπνέει.

Στην περίπτωση που εμφανιστούν κάλοι, σημαίνει ότι υφίσταται σημείο αυξημένης πίεσης και ελαττωμένης αντίστασης του δέρματος. Η συμβολή του γιατρού είναι απαραίτητη για την αντιμετώπισή τους.

Σε γενικές γραμμές, η προσπάθεια αποφυγής βλαβών στα κάτω άκρα θα πρέπει να ξεκινά με τη σωστή ρύθμιση τόσο του σακχάρου αίματος, όσο και της αρτηριακής πίεσης και της δυσλιπιδαιμίας. Κομβικός είναι και ο ρόλος της διακοπής του καπνίσματος για τη διατήρηση των αγγείων σε καλή κατάσταση.

Σημειωτέον ότι το πόδι που πονά, άλλαξε χρώμα (κόκκινο ή μελανό), είναι θερμό (όλο ή ένα μέρος του), έχει άσχημη οσμή ή εμφάνισε φουσκάλες ή μικρές πληγές, αποτελούν σημάδια για τα οποία θα πρέπει να ζητήσετε ιατρική βοήθεια.

Η ζέστη και η υγρασία των καλοκαιρινών μηνών μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά διάφορες χρόνιες νόσους όπως ο σακχαρώδης διαβήτης.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές γλυκόζης στο αίμα και αναπτύσσεται όταν ο οργανισμός δεν παράγει ή δεν χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την ινσουλίνη, μια ορμόνη που βοηθά στην απομάκρυνση του πλεονάσματος γλυκόζης από το αίμα.

Τα άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν προβλήματα από τη ζέστη. Ο συνδυασμός της με την αυξημένη υγρασία στην ατμόσφαιρα μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση, υπογλυκαιμικά επεισόδια, θερμοπληξία ή και άλλα προβλήματα που σχετίζονται με τη ζέστη και αποτελούν κίνδυνο για τα άτομα αυτά.

Χρειάζεται επίσης μεγάλη προσοχή στη μεταφορά και αποθήκευση ιατρικών συσκευών και φαρμάκων, στις διατροφικές επιλογές και στη σωστή ενυδάτωση.

Αφυδάτωση

Η δίψα, το στεγνό στόμα, το ξηρό δέρμα, η ζάλη, η κόπωση, η σύγχυση και τα λίγα ούρα περιλαμβάνονται στα συμπτώματα της αφυδάτωσης.

Ιδιαίτερα αν το σάκχαρο των ατόμων με διαβήτη δεν βρίσκεται υπό έλεγχο, παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο αφυδάτωσης το καλοκαίρι. Το αυξημένο σάκχαρο αυξάνει την διούρηση και μπορεί να επιδεινώσει την αφυδάτωση.

Στην περίπτωση αυτή είναι απαραίτητη η κατανάλωση πολύ νερού, τσαγιού και λεμονάδας χωρίς ζάχαρη, καθώς και ανθρακούχου νερού με γεύσεις φρούτων. Συνιστάται παράλληλα να αποφεύγεται η πολλή καφεΐνη, οι χυμοί και τα αναψυκτικά με πολύ ζάχαρη.

Αλκοόλ

Η πρόσληψη αλκοόλ εκτός από το ότι μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση, μπορεί και να επηρεάσει και την ικανότητα του σώματος να αποβάλει θερμότητα, να προκαλέσει μεγάλες διακυμάνσεις στα επίπεδα σακχάρου και να αυξήσει τον κίνδυνο για υπογλυκαιμία. Προτείνεται συνεπώς η αποφυγή του.

Φροντίδα των ποδιών

Το διαβητικό πόδι είναι μια από τις σοβαρότερες επιπλοκές που μπορεί να αντιμετωπίσουν τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη. Τα άτομα αυτά μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα πόνου, μουδιάσματος και βάρους στα κάτω άκρα – γεγονός που τα βάζει σε κίνδυνο για δημιουργία τραυμάτων που δεν μπορούν να επουλωθούν γρήγορα και έτσι μπορεί να δημιουργηθούν διαβητικά έλκη.

Για την προστασία τους ο ασθενής δεν θα πρέπει να περπατάει ποτέ ξυπόλυτος, ενώ στην παραλία θα πρέπει να φοράει τα παπούτσια και τις κάλτσες μέχρι να φτάσει στο χώρο που πρόκειται να καθίσει. Σημαντική είναι η επάλειψη της ραχιαίας επιφάνειας του ποδιού με αντιηλιακό, ενώ σε περίπτωση που η ακτή έχει βότσαλα ή αχινούς θα πρέπει να φοριούνται ειδικά παπούτσια, τα οποία να αφαιρούνται με την έξοδο από τη θάλασσα. Στη συνέχεια απαραίτητο είναι το καλό σκούπισμα των ποδιών και ο έλεγχος για τυχόν τραύματα.

Ινσουλίνη και μετρητές σακχάρου

Οι μετρητές, οι ταινίες και η ινσουλίνη θα πρέπει να βρίσκονται σε σημείο που να μην εκθέτονται απευθείας στον ήλιο. Οι υπερβολικές θερμοκρασίες μπορούν να προκαλέσουν ζημιές, για αυτό προτείνεται να αποθηκεύονται σε μια τσάντα με παγοκύστη όταν ο ασθενής βρίσκεται στη θάλασσα ή τα έχει αφήσει στο αυτοκίνητο. Η τσάντα για την μεταφορά τους, καθώς και ο εξοπλισμός θα πρέπει διατηρούνται στεγνά, διότι οι συσκευές μέτρησης εάν εκτεθούν σε υγρασία μπορούν να αλλοιώσουν τα αποτελέσματά της.

Όσον αφορά τα φάρμακα, θα πρέπει να βρίσκονται σε μέρος δροσερό (έως 28-30 βαθμούς C), σκιερό, χωρίς υγρασία.

Στην περίπτωση που το ταξίδι γίνεται με αεροπλάνο, τα φάρμακα και ο εξοπλισμός θα πρέπει να είναι σε αποσκευές χειρός ώστε να μην υποστούν βλάβη από τις χαμηλές θερμοκρασίες στις καμπίνες αποσκευών.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού

– Η δυνατότητα προσεγμένων γευμάτων στις συνηθισμένες ώρες είναι περιορισμένη κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, για αυτό ο ασθενής θα πρέπει να μεριμνήσει να ταξιδεύει με σνακ σε συσκευασίες μερίδας. Οι μπάρες δημητριακών ή μία μικρή σακούλα τροφίμων με 2-3 αποξηραμένα φρούτα είναι μια καλή λύση.

– Η μέτρηση του σακχάρου τις συνηθισμένες ώρες του καθενός είναι σημαντική. Στην περίπτωση που το ταξίδι γίνεται σε μέρη με διαφορά ώρας, ένα δεύτερο ρολόι με την ώρα Ελλάδος για τις πρώτες μέρες μπορεί να βοηθήσει μέχρι να γίνει η προσαρμογή στο νέο ωράριο.

– Είναι χρήσιμο να γίνονται πιο συχνά μετρήσεις κατά τα ταξίδια το καλοκαίρι. Καλό είναι πάντα να υπάρχουν εύκαιρες επιπλέον ταινίες. Υπενθυμίζεται ότι η ζεστή και η αφυδάτωση προκαλούν διακύμανση στις τιμές και γι’ αυτό είναι απαραίτητο να υπάρχει νερό και σνακ.

– Εν ώρα πτήσης, εάν μία ένεση ινσουλίνης είναι απαραίτητη, μπορεί να χρειαστούν ειδικές οδηγίες από τον γιατρό λόγω της πίεσης μέσα στο αεροπλάνο. Επικοινωνήστε μαζί του.

– Μερικά ζευγάρια άνετα, κλειστά παπούτσια και αρκετές κάλτσες είναι χρήσιμα για την αποφυγή των κάλων και των πρηξιμάτων εάν προορίζεται αρκετό περπάτημα. Ειδικές κάλτσες για διαβητικούς προμηθεύουν τα φαρμακεία σε περίπτωση που αντιμετωπίζεται έντονο πρόβλημα, οι οποίες είναι κατασκευασμένες έτσι ώστε να διατηρούν το πόδι στεγνό, δροσερό και να προωθούν την καλή κυκλοφορία.

Γενικές οδηγίες

– Βάζετε πάντα εντομοαπωθητικό. Τσιμπήματα από έντομα τα οποία μπορεί να είναι μολυσμένα μπορεί να δημιουργήσουν και πληγή.

– Κατάλληλο ντύσιμο. Όταν η υγρασία είναι αυξημένη, τα ρούχα θα πρέπει να επιτρέπουν την εξάτμιση του ιδρώτα και την αποβολή θερμότητας. Τα συνθετικά και τα στενά ρούχα θα πρέπει να αποφεύγονται.

– Προσοχή στην έκθεση στον ήλιο και τη ζέστη. Καλό θα είναι να γίνεται προγραμματισμός των δραστηριοτήτων τις πιο δροσερές ώρες της ημέρας.

– Προσοχή στην υπογλυκαιμία αν κατά τη διάρκεια των διακοπών η δραστηριότητα αυξάνεται.Το κολύμπι καθώς και άλλες δραστηριότητες, όπως το ποδήλατο, συνήθως προϋποθέτουν τη μείωση της δόσης της ινσουλίνης ή και κάποιων φαρμάκων.

– Έλεγχος του σακχάρου τουλάχιστον 4 φορές την ημέρα.

– Νερό και ταμπλέτες γλυκόζης για πιθανή υπογλυκαιμία είναι πάντα απαραίτητο να είναι εύκαιρα.

– Το τακτικό πλύσιμο των χεριών βοηθάει στην αποφυγή έκθεσης ιούς όπως του εντεροϊούς που παρουσιάζουν έξαρση το καλοκαίρι.

Photo credit: Freepik