Blog

Η υπέρταση, ιδιαίτερα στη μέση ηλικία, μπορεί ενδεχομένως να ανοίξει την πόρτα στην άνοια, αναφέρει η American Heart Association.

Ο Dr. Costantino Iadecola, καθηγητής στο Weill Cornell Medical College, της Νέας Υόρκης, δήλωσε ότι άνθρωποι με υπέρταση τείνουν να έχουν πιο πολύ άνοια. Δεν έχει αποδειχτεί επιστημονικά αν ο έλεγχος της υπέρτασης μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης άνοιας.

Υπάρχουν πολλές μικρές έρευνες παρατήρησης που εστίασαν σε ανθρώπους που αντιμετωπίστηκαν για αρτηριακή πίεση και γενικά φάνηκε βελτίωση στις νοητικές ικανότητες, δήλωσε ο Iadecola. Ωστόσο χρειάζεται έρευνα που θα εξετάζει συγκεκριμένα τη σχέση μεταξύ υπέρτασης και νοητικών ικανοτήτων.

Ο Iadecola δήλωσε ότι η υπέρταση είναι το χειρότερο για τον εγκέφαλο. Πρώτα βλάπτει τα αγγεία και οδηγεί στη σκλήρυνση των αρτηριών. Κατά δεύτερον επηρεάζει τα μικροσκοπικά αγγεία και την ικανότητα του εγκεφάλου να ελέγχει τη ροή του αίματος, που είναι αναγκαία για να εργάζεται φυσιολογικά.

Ο Iadecola σημείωσε ότι αν και επιστημονικά δεν έχουμε αποδείξεις, η αντιμετώπιση της υπέρτασης είναι σημαντική. Σώζει τον εγκέφαλο, την καρδιά και τα νεφρά. Ελλείψει αποδείξεων το καλύτερο που έχει κάποιος να κάνει είναι να ελέγχει την αρτηριακή του πίεση.

Η δήλωση δημοσιεύτηκε στη διαδικτυακή έκδοση του Hypertension.

Πηγή: iatronet.gr

Η αρτηριακή υπέρταση είναι μια κατάσταση όπου υπάρχει αυξημένη πίεση του αίματος που κυκλοφορεί στις αρτηρίες άνω των φυσιολογικών επιπέδων, σε σημεία που μακροχρόνια συνεπάγονται αύξηση του κινδύνου ασθένειας και θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα.

Πρόκειται για ένα αρκετά διαδεδομένο πρόβλημα στις μέρες μας, το οποίο συχνά παραγνωρίζεται από τους πάσχοντες, διότι για αρκετό καιρό μπορεί να μην εμφανιστούν συμπτώματα.

Οποιοσδήποτε μπορεί να την εκδηλώσει ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου ή φυλής, ενώ εκτιμάται ότι ένας στους τέσσερις ενήλικες έχουν υπέρταση. Όταν αυτή εκδηλωθεί, συνήθως παραμένει για την υπόλοιπη ζωή του ασθενούς, ωστόσο ο έλεγχος και η αποτροπή της είναι εφικτή με τα κατάλληλα μέτρα.

Η υπέρταση αποτελεί το συχνότερο ιατρικό πρόβλημα κατά την εγκυμοσύνη, το οποίο προκαλεί σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία του πλακούντα με αποτέλεσμα το μωρό να μην τρέφεται σωστά και να επηρεάζεται η ανάπτυξή του. Στις μητέρες, από την άλλη, παρατηρούνται αλλαγές στην λειτουργία των νεφρών και του ήπατος. Δημιουργούνται έτσι προβλήματα στην κάθαρση και την πήξη του αίματος, με συνέπειες που αν αφεθούν χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε εγκεφαλική αιμορραγία.

Η υπέρταση κατά την εγκυμοσύνη διαχωρίζεται κυρίως στις εξής κατηγορίες:

–  Χρόνια υπέρταση προϋπάρχουσα της εγκυμοσύνης, η οποία χαρακτηρίζεται από τιμές άνω των 140/90 mmHg που είτε προϋπάρχουν της εγκυμοσύνης είτε εμφανίζονται πριν την 20η εβδομάδα και συνήθως επιμένουν πέραν των 42 ημερών μετά τον τοκετό.

– Υπέρταση που εμφανίζεται μετά την 20η εβδομάδα της κύησης, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρεί μετά την 6η εβδομάδα από τον τοκετό.

– Προεκλαμψία, η οποία χαρακτηρίζεται ως η πρώτη εμφάνιση αρτηριακής υπέρτασης με πρωτεΐνουρία (μια παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την αύξηση των φυσιολογικών επιπέδων της πρωτεΐνης στα ούρα και σχετίζεται με διάφορες παθήσεις) κατά την εγκυμοσύνη και αποτελεί την κατ’ εξοχήν αιτία μητρικής και εμβρυικής-νεογνικής νοσηρότητας και θνησιμότητας παγκοσμίως. Στην ουσία πρόκειται για το προηγούμενο στάδιο της εκλαμψίας, μιας επικίνδυνης κατάστασης του οργανισμού, που όμως λόγω των χαρακτηριστικών συμπτωμάτων που έχει η προεκλαμψία, προλαμβάνεται. Τα κυριότερα συμπτώματα που εμφανίζονται και γίνονται αντιληπτά είναι η αύξηση της πίεσης, η ψυχολογική αναστάτωση (σύγχυση) και το πρήξιμο (οίδημα) στα άκρα. Στους παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένη πιθανότητα προεκλαμψίας περιλαμβάνονται η πρώτη εγκυμοσύνη, η ηλικία κάτω των 18 και άνω των 35 ετών, το προηγούμενο ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό προεκλαμψίας, η παχυσαρκία, η μεσολάβηση λιγότερων από 2 χρόνια ή περισσότερων από 10 χρόνια από την προηγούμενη εγκυμοσύνη, η χρόνια προϋπάρχουσα υπέρταση, η πολύδυμη κύηση, ο σακχαρώδης διαβήτης και η χρόνια νεφρική νόσος.

Τα συμπτώματα της υπέρτασης

Στα συμπτώματα της υπέρτασης κατά την εγκυμοσύνη περιλαμβάνονται:

– Αρτηριακή πίεση μεγαλύτερη από 140/90 mmHg
– Κατακράτηση Ύδατος (οίδημα-πρήξιμο)
– Ανεύρεση πρωτεΐνης στα ούρα (πρωτεϊνουρία)
– Πονοκέφαλοι
– Θόλωση της όρασης
– Φωτοφοβία
– Κούραση
– Ναυτία/εμετός
– Μειωμένη ποσότητα ούρων
– Πόνος στην κοιλία
– Δύσπνοια
– Αιμορραγική τάση

Οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να παραπέμψουν το άτομο στον ειδικό.

Αντιμετώπιση

Η υπέρταση της κύησης αρχικά παρακολουθείται στενά και εν συνεχεία χορηγούνται αντιυπερτασικά φάρμακα, τα οποία δεν προκαλούν γενετικές ανωμαλίες. Σκοπός της θεραπείας είναι να προχωρήσει η εγκυμοσύνη χωρίς σημαντικά προβλήματα για τη μητέρα ή το έμβρυο.

Για γυναίκες εγκύους όμως με τιμή αρτηριακής πίεσης 140-149mmHg / 90-95mmHg χρειάζεται μη φαρμακολογική θεραπεία, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχουν βλάβες στα όργανα στόχους. Επιπλέον, με βάση τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης, την ηλικία της εγκυμοσύνης και τον κίνδυνο που διατρέχουν μητέρα και έμβρυο θα πρέπει να γίνεται και περιορισμός ορισμένων δραστηριοτήτων.

Πρόληψη

Για την πρόληψη της υπέρτασης κύησης είναι σημαντικό να χρησιμοποιείται ελάχιστα ή καθόλου το αλάτι στα γεύματα, να πίνονται 6-8 ποτήρια νερό ημερησίως, να αποφεύγονται τα τηγανητά φαγητά, το αλκοόλ και η καφεΐνη, αλλά και το πρόγραμμα να περιλαμβάνει τακτικά ελαφρά άσκηση και ξεκούραση.

Περισσότεροι από 2 εκατομμύρια Έλληνες σήμερα έχουν υπέρταση, με τους μισούς από αυτούς να είναι ηλικιωμένοι, το 40% να παραμένουν αδιάγνωστοι και μόνο το 20% να έχουν επιτύχει καλή ρύθμιση με φαρμακευτική θεραπεία, ενώ τα μεγαλύτερα ποσοστά αρρύθμιστης υπέρτασης συγκεντρώνουν οι άνδρες και οι νεότεροι.

Την εικόνα αυτή για τη νόσο στη χώρα μας αποτυπώνει η ενδιάμεση ανάλυση 4.000 ενηλίκων που πραγματοποίησε η Εθνική Επιδημιολογική Μελέτη ΕΜΕΝΟ (2015), τα ευρήματα της οποίας παρουσίασαν τη Δευτέρα σε συνέντευξη τύπου στην Αθήνα εκπρόσωποι της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης (ΕΕΥ), με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης (17 Μαΐου).

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΕΥ, Γ. Στεργίου, τα ευρήματα αυτά έχουν άμεσες επιπτώσεις στη συχνότητα των εμφραγμάτων της καρδιάς και των εγκεφαλικών επεισοδίων στη χώρα μας και υπάρχει επιτακτική ανάγκη ανάπτυξης εθνικού προγράμματος διάγνωσης και ρύθμισης της υπέρτασης.

Με την ευκαιρία της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Υπέρτασης και με μήνυμα «Μετρήστε την πίεσή σας», η ΕΕΥ θα πραγματοποιήσει καμπάνια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την υπέρταση, η οποία θα λάβει χώρα σήμερα στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Η καμπάνια θα περιλαμβάνει περίπτερα ενημέρωσης και μετρήσεις αρτηριακής πίεσης από γιατρούς. Στην Αθήνα το περίπτερο θα στηθεί στο μετρό Ευαγγελισμός, ενώ στη Θεσσαλονίκη στην πλατεία Αριστοτέλους. Και στις δύο πόλεις οι μετρήσεις θα πραγματοποιούνται μεταξύ 11:00 με 15:00.

Στοιχεία για την υπέρταση

– Πάνω από 2.000.000 Έλληνες έχουν υπέρταση

– Πάνω από 800.000 είναι αδιάγνωστοι

– Πάνω από 1.500.000 είναι αρρύθμιστοι

– Η υπέρταση παραμένει κύριος αντιμετωπίσιμος παράγοντας κινδύνου για νόσο ή θάνατο διεθνώς. Είναι η πρώτη αιτία νόσου στις αναπτυγμένες χώρες, η πρώτη αιτία εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής ανεπάρκειας και η δεύτερη αιτία εμφράγματος της καρδιάς.

– Είναι εύκολο να διαγνωστεί και υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να μειωθεί χωρίς φάρμακα αλλά και καλά μελετημένα και δραστικά φάρμακα ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και να προληφθούν οι επιπλοκές της.

– Στην Ελλάδα πάνω από το 1/3 των ενηλίκων έχουν υπέρταση και πάνω από το 1/2 των ηλικιωμένων. 40% των υπερτασικών είναι αδιάγνωστοι και μόνο 20% έχουν επιτύχει καλή ρύθμιση με φαρμακευτική θεραπεία. Οι άνδρες και οι νεότεροι υπερτασικοί έχουν μεγαλύτερα ποσοστά αρρύθμιστης υπέρτασης(Εθνική μελέτη ΕΜΕΝΟ, ενδιάμεση ανάλυση 4.000 ατόμων).

– Η υγιεινή διατροφή με πολλά φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά χωρίς πολλά λίπη, η μείωση του αλατιού στο φαγητό, η τακτική σωματική άσκηση (π.χ. γρήγορα βάδισμα για τουλάχιστον μισή ώρα τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας), η διατήρηση κανονικού σωματικού βάρους και η αποφυγή υπερβολική κατανάλωσης αλκοόλ μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της πίεσης αλλά και να προλάβουν ή να καθυστερήσουν την εμφάνισή της.

– Υπάρχουν διάφορες επιλογές για φαρμακευτική θεραπεία, η οποία εξασφαλίζει αποτελεσματική προστασία από τα καρδιαγγειακά επεισόδια χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.

– Για να επιτευχθεί άριστη ρύθμιση της πίεσης συχνά χρειάζεται συνδυασμός 2 ή περισσότερων φαρμάκων. Η θεραπείαεπιλέγεται για κάθε περίπτωση ξεχωριστά, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενή.

– Η θεραπεία είναι καθημερινή (συνήθως μόνο πρωινή, ή λιγότερο συχνά 2 ή σπάνια 3 φορές την ημέρα) και όχι περιστασιακή ή μεταβαλλόμενη ανάλογα με τις τιμές της πίεσης που βρίσκει ο ασθενής στο σπίτι.

– Η μακροχρόνια επίτευξη άριστης ρύθμισης μειώνει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Υπέρτασης θεσπίστηκε με σκοπό να προβάλει το πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζει ο πληθυσμός εάν πάσχει από υπέρταση και να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες, ώστε να προλαμβάνουν την εμφάνισή της, να την διαπιστώνουν έγκαιρα και να την ελέγχουν αποτελεσματικά.

Πηγή: Pmjournal.gr

Η αρτηριακή υπέρταση είναι μια κατάσταση όπου υπάρχει αυξημένη πίεση του αίματος που κυκλοφορεί στις αρτηρίες, άνω των φυσιολογικών επιπέδων, σε σημεία που μακροχρόνια συνεπάγονται αύξηση του κινδύνου ασθένειας και θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα.

Πρόκειται για ένα αρκετά διαδεδομένο πρόβλημα στις μέρες μας, το οποίο συχνά παραγνωρίζεται από τους πάσχοντες, διότι για αρκετό καιρό μπορεί να μην εμφανιστούν συμπτώματα.

Οποιοσδήποτε μπορεί να την εκδηλώσει ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου ή φυλής, ενώ εκτιμάται ότι ένας στους τέσσερις ενήλικες έχουν υπέρταση. Όταν αυτή εκδηλωθεί, συνήθως παραμένει για την υπόλοιπη ζωή του ασθενούς, ωστόσο ο έλεγχος και η αποτροπή της είναι εφικτή με τα κατάλληλα μέτρα.

Διαχείριση

Η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης σε ασφαλή επίπεδα δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς εμπλέκονται πολλοί παράγοντες από τους οποίους μερικοί μπορούν να ελεγχθούν και κάποιοι δεν μπορούν (ηλικία, οικογενειακό ιστορικό, κλπ.).

Οι παράγοντες που μπορεί να ελεγχθούν από τον ασθενή είναι η αποφυγή του καπνίσματος και του αλκοόλ, η συστηματική σωματική άσκηση, η διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα, η υγιεινή διατροφή και η ελάττωση του αλατιού, καθώς και η αποφυγή καταστάσεων στρες.

Άγχος

Ειδικά στην περίπτωση του άγχους οι στρεσογόνοι παράγοντες οδηγούν σε αυξημένη δραστηριοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, η οποία με την σειρά της αυξάνει την αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό ρυθμό, μέσω της αντίστασης των αγγείων και της κατακράτησης υγρών.

Η ύπαρξη μάλιστα υπερβολικού ή χρόνιου στρες οδηγεί στην υιοθέτηση ανθυγιεινού τρόπου ζωής, εμποδίζει την έγκαιρη ανίχνευση της υπέρτασης, αλλά και τη συμμόρφωση των προ-υπερτασικών και υπερτασικών ατόμων στις ιατρικές οδηγίες διότι ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής πυροδοτεί το στρες και πυροδοτείται εκ νέου από αυτό, δημιουργώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο.

Χωρίς φάρμακα

Ο ελληνικός ηλεκτρονικός Τύπος τις μέρες αυτές κάνει αναφορά σε ένα αποτελεσματικό τρόπο διαχείρισης της υπέρτασης, χωρίς φαρμακευτικά μέσα, τον οποίο ανέπτυξαν καθηγητές της Ιατρικής Σχολής Αθηνών μέσω μεθόδων διαχείρισης του στρες, αλλαγή του τρόπου ζωής, της διατροφής και υιοθέτησης τεχνικών επίλυσης των προβλημάτων της καθημερινότητας.

Το εν λόγω παρεμβατικό πρόγραμμα υλοποιήθηκε με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση στη χώρα μας από τον Ιανουάριο του 2013 έως και τον Φεβρουάριο του 2015.

Στόχο είχε την εκπαίδευση των ασθενών στην αυτορρύθμιση της υπέρτασης και μέσω διανομής φυλλαδίων και αφισών σε δήμους, δημόσιες υπηρεσίες και ιδιωτικούς φορείς, συγκροτήθηκε το δείγμα των 1.700 ατόμων, κατά μέσο όρο 50 ετών, από την περιφέρεια της Αττικής.

Οι εθελοντές εκπαιδεύτηκαν ως προς την αυτομέτρηση της αρτηριακής πίεσης κατ’ οίκον (με γραπτές οδηγίες) και ακολούθησε ένα δίμηνο πρόγραμμα που περιλάμβανε εβδομαδιαίες συναντήσεις, περίπου τριών ωρών. Οι συνεδρίες ήταν, είτε ατομικές (εκμάθηση τεχνικών διαχείρισης του στρες) είτε ομαδικές (ομιλίες) ώστε οι εθελοντές να αναλάβουν προσωπικά την ευθύνη της αυτορρύθμισης της υπέρτασης.

Αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα κατέδειξαν σημαντική μείωση τόσο της συστολικής όσο και της διαστολικής αρτηριακής υπέρτασης, ως άμεση συνέπεια ελέγχου του στρες, της απώλειας σωματικού βάρους και της μείωσης της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας αντίστοιχα, ενώ έδειξαν και αξιοσημείωτη βελτίωση στη συνολική ποιότητα ζωής των πασχόντων που συμμετείχαν σε αυτό.

Μετά το τέλος της παρέμβασης παρατηρήθηκε ότι:

–  το 14,9% του δείγματος μείωσε κατά 10 mmHg ή και περισσότερο τη συστολική αρτηριακή πίεση
– το 21,7% μείωσε κατά 5 mmHg ή και περισσότερο τη διαστολική,

μειώσεις που αντιστοιχούν σε 15% μείωση του κινδύνου εκδήλωσης εγκεφαλικού επεισοδίου και έως 9% μείωση του κινδύνου εμφράγματος.

Επιπλέον:

– το 6% μείωσε ή σταμάτησε την αντιϋπερτασική φαρμακευτική αγωγή
– το 35,7% κατέβηκε κατηγορία κατάταξης
– το 8,8% μείωσε σημαντικά τον Δείκτη Μάζας Σώματος
– το 25,3% ανέφερε βελτίωση της αυτοαξιολόγησης της υγείας του
– το 3,5% βελτίωσε την ποιότητα ζωής του,

μειώσεις που επέφεραν σημαντικές βελτιώσεις στην αυτοεκτίμηση, τη σεξουαλικότητα, τον ύπνο, τον ελεύθερο χρόνο και την εξωτερική εμφάνιση.

Σημαντικότερες ήταν οι βελτιώσεις στην ομάδα των παχύσαρκων ατόμων, που ακολουθούσαν έναν σχετικά ανθυγιεινό τρόπο ζωής, είχαν μειωμένη αυτοεκτίμηση και πίστευαν ότι ήταν υπεύθυνοι για την κατάσταση της υγείας τους.

Οι ειδικοί τόνισαν ότι τα αποτελέσματα της μελέτης είναι ιδιαίτερα σημαντικά, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι το 95% των περιπτώσεων υπέρτασης σχετίζεται άμεσα με παράγοντες του τρόπου ζωής.

Με πληροφορίες από: health.in.gr

Η υπερτασική κρίση περιγράφεται ως ένα χρόνιο πρόβλημα το οποίο παρουσιάζει έντονη αύξηση στην πίεση του αίματος, συνήθως με διαστολική πίεση μεγαλύτερη των 130 mm/Hg, θέτοντας σε κίνδυνο το τοίχωμα των αρτηριών, των εσωτερικών οργάνων ή και άλλων δομών.

Η αυξημένη πίεση με τα χρόνια προκαλεί σκλήρυνση των αρτηριών και στένωση του αυλού τους από την προοδευτική εναπόθεση χοληστερίνης και ασβεστίου (αθηρωμάτωση), με αποτέλεσμα την απόφραξη (θρόμβωση) του αγγείου στην καρδιά (έμφραγμα) ή στον εγκέφαλο (εγκεφαλικό επεισόδιο).

Τα συμπτώματα, η κλινική εικόνα καθώς και τα ευρήματα ενός ασθενή με υπερτασική κρίση εξαρτώνται από την εμφάνιση επιπλοκών από τα όργανα-στόχους που μπορεί να βλάψει. Μπορεί να συνοδεύεται από συμπτώματα όπως η ζάλη, ο πονοκέφαλος, οι εμβοές αυτιών και η θόλωση της όρασης, ωστόσο μπορεί να είναι και ασυμπτωματική.

Το πόσο επικίνδυνη είναι μια υπερτασική κρίση εξαρτάται από το αρχικό επίπεδο της πίεσης. Οι ασθενείς δηλαδή με χρόνια υπέρταση που συνήθως η πίεσή τους βρίσκεται στα 150mm/Hg, εάν ξεπεράσουν κάποια στιγμή τα 180mm/Hg τα συμπτώματά τους θα είναι ελαφρύτερα και οι επιπλοκές τους θα είναι λιγότερες. Αντίθετα για τους πιο υγιείς που τυχαίνει η πίεσή τους να αυξηθεί απότομα πάνω από τα 180mm/Hg, κινδυνεύουν περισσότερο να αναπτύξουν κάποια επιπλοκή.

Αντιμετώπιση

Η προοδευτική μείωση της αρτηριακής πίεσης αποτελεί βασική αρχή για την αντιμετώπιση μιας υπερτασικής κρίσης, καθώς η απότομη μείωση ελαττώνει την παροχή αίματος σε ζωτικά όργανα όπως ο εγκέφαλος και η καρδιά, με αποτέλεσμα την ισχαιμία αυτών των οργάνων και τις αντίστοιχες εκδηλώσεις (κεφαλαλγία και στηθάγχη). Συνήθως χορηγούνται φάρμακα, μόνα ή σε συνδυασμούς, προκειμένου να ελαττωθεί η πίεση σε 1 έως 2 ημέρες.

Όσον αφορά τα υπερτασικά επείγοντα, αν και η πίεση του αίματος είναι αρκετά αυξημένη, δεν υπάρχουν σημεία ή άμεση απειλή οργανικής βλάβης. Χρειάζεται βέβαια άμεση αξιολόγηση από γιατρό. Στις περιπτώσεις αυτές η μεγάλη αύξηση της πίεσης συνήθως συνοδεύεται από πόνο στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή ή άλλα σοβαρά συμπτώματα.

Τέλος, τα άτομα νεαρής ηλικίας τα οποία παρουσιάζουν μόνο σημάδια πιθανής υπέρτασης ή ανησυχούν για λόγους κληρονομικότητας, χρειάζεται να στραφούν σε ριζικές και μόνιμες αλλαγές στην διατροφή και στον τρόπο ζωής ώστε να αποφύγουν τις ασθένειες με τις οποίες συνδέεται η αρτηριακή πίεση.